کیست تخمدان کیسه ای است مملو از مایعات که در داخل یا سطح تخمدان به وجود می آید. هر زن دو تخمدان در دو سمت رحم خود دارد که تقریبا به شکل و اندازه یک بادام هستند. تخمک در تخمدان رشد کرده و در سیکل های ماهیانه آزاد می شوند. بیشتر کیست ها فاقد هر گونه درد بوده و بعد از چندین ماه خود به خود از بین می روند. البته گاهی ممکن است کیست تخمدان دردناک باشد و منجر به مشکلات جدی شود که نیاز به رسیدگی پزشکی دارد.

برخی از کیست های تخمدان در فرایند تخمک گذاری عادی طبیعی هستند که به آن ها کیست تخمدان عملکردی گفته می شود. نمی توان از این کیست ها جلوگیری کرد، اما می توان خطر ابتلا به کیست مشکل ساز را کاهش داد. در ادامه بیشتر در مورد روش های جلوگیری از بروز این نوع کیست ها صحبت خواهیم کرد.

عوامل بروز خطر را کاهش دهید.

مراقب وزن خود باشید.

اضافه وزن می تواند در خطر ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک نقش داشته باشد که در نهایت منجر به کیست تخمدان می شود. اگر اضافه وزن دارید، سعی کنید وزن خود را کاهش دهید. گاهی اوقات کاهش تنها 10 درصد از وزن می تواند این مشکل را برطرف کند. برای کاهش وزن، کارهای زیر به شما کمک می کند:

• بهتر است یک رژیم غذایی روزانه تنظیم کرده و مقدار غذایی که می خورید را کنترل کنید.
• کالری مصرفی خود را محدود کنید، تا بیشتر از آنچه می خورید، بسوزانید.
• میوه و سبزیجات بیشتری بخورید.
• حداقل 5 روز در هفته به مدت 30 دقیقه ورزش کنید.

در مورد مصرف قرص با پزشک صحبت کنید.

گاهی قرص های ضدبارداری به عنوان روشی برای جلوگیری از کیست تخمدان استفاده می شود. ممکن است این قرص ها خطر ابتلا به سرطان تخمدان را نیز کاهش دهد. به علت داشتن عوارض جانبی دیگر، بهتر است قبل از مصرف قرص ها حتما با پزشک مشورت کنید.

برخی از داروها نیز که باعث تخمک گذاری می شوند، ممکن است خطر ابتلا به کیست تخمدان را افزایش دهند. برای مثال دارویی مانند کلومیفن، کلومید، سرووفن خطر ابتلا به کیست تخمدان را افزایش می دهد.

خطر ابتلا به کیست تخمدان را کاهش دهید.

برخی از شرایط احتمال ابتلا به کیست تخمدان را افزایش می دهند، بنابراین درمان این شرایط بسیار مهم هستند. این شرایط به صورت زیر می باشند:

• سندرم تخمدان پلی کیستیک : این بیماری شرایطی است که تخمدان ها کیست تولید کنند و در صورت داشتن تخمدان پلی کیستیک ممکن است تخمک گذاری نکنید. همچنین باعث افزایش سطح هورمون های مردانه می شود.
• اندومتریوز: این حالت باعث می شود بافت های رحمی در خارج از رحم رشد کند. این وضعیت می تواند باعث درد، دوره های سنگین و ناباروری شود.

از عوامل دیگر ابتلا به کیست تخمدان سیگار است. سیگار خطر ابتلا به بیماری های مانند سرطان و آمفیزم را نیز افزایش می دهد. اگر سیگار می کشید، هرچه سریع تر سیگار را ترک کنید.

برای مطالعه بیشتر: چگونه درد پریود را با داروهای طبیعی کاهش دهیم؟

نحوه رفتار با کیست های دردناک

اگر احساس درد می کنید یا عوارض جانبی دیگری از کیست تخمدان دارید، حتما به یک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. متخصص پس از معاینه شما احتمالا سونوگرافی انجام داده تا علت را تشخیص و روش های درمانی را توصیه کند.

اگر درد شما زیاد است تا زمان مراجعه به پزشک می توانید قرص های تسکین دهنده مانند استامینوفن یا ایبوپروفن مصرف کنید. این قرص ها تا حدودی درد تخمدان پلی کیستیک را کاهش می دهند. اگر مطمئن نیستید که چه مقدار مصرف کنید حتما با یک متخصص مشورت کنید.

گیاهان دارویی مصرف کنید.

نوشیدن یک فنجان چای گیاهی ممکن است به تسکین درد ناشی از کیست تخمدان کمک کند. گرمای چای به آرامش عضلات کمک کرده و یک حس آرام کننده دلپذیر به شما می دهد. برخی از چای های گیاهی خوب شامل چای بابونه، چای نعناع، چای پونه، چای سبز، چای زنجبیل چای تمشک و … هستند.

می توانید برخی از گیاهان مانند بومادران، تخم کاهو، ناخنک، شوید، تخم کرفس، انیسون، نیلوفر، زیره و سیاه دانه را هرکدام با اندازه 10 گرم با هم مخلوط کرده و 10 گرم از این ترکیب را با 2 لیوان آب دم کنید، سپس نصف لیوان از این دم نوش را پیش از هر وعده غذا میل کنید.

استفاده از روغن زنجبیل و روغن دارچین، روی پست کشاله ران نیز به کاهش درد شما کمک می کند.

از کمپرس گرم استفاده کنید.

یک حوله یا کمپرس گرم روی قسمت تحتانی شکم خود قرار دهید تا به تسکین درد ناشی از کیست تخمدان کمک کند. می توانید از بطری آب گرم یا پدهای گرمکن برقی نیز استفاده کنید. کمپرس را به مدت 10 الی 15 دقیقه روی قسمت پایین شکم خود قرار دهید. برای جلوگیری از سوختن پوست، مدام جای کمپرس را عوض کنید.

سعی کنید آرامش داشته باشید.

حالت استرس ممکن است باعث بدتر شدن درد تخمدان شود. بنابراین اگر سندرم تخمدان پلی کیستیک دارید سعی کنید تا حد ممکن استراحت کنید. برخی از فعالیت های خوب برای کاهش استرس عبارتند از:

• پیاده روی کردن
• گرفتن دوش آب گرم
• نوشیدن یک نوشیدنی گرم
• صحبت کردن با دوستان
• گوش دادن به موسیقی
• دیدن یک فیلم خنده دار
• و …

اگر کیست شما بزرگ است و درد بیش از حد دارد، احتمالا نیاز به جراحی دارید. برای جلوگیری از بروز سرطان تخمدان حتما به متخصص زنان مراجعه کرده و در صورت لزوم جراحی انجام دهید. جراحی کیست تخمدان به دو صورت زیر انجام می شود:

• لاپاروسکوپی: برای جراحی های کوچیکتر، جراح یک برش کوچک ایجاد کرده و به کمک دوربین لاپاروسکوپی کیست را خارج می کند.
• لاپاروتومی: برای کیست های بزرگ تر احتمالا نیاز به بی هوشی و برش طولانی تر برای از بین بردن کیست می باشد.

برای اطلاعات بیشتر در مورد سلامت زنان، پیشنهاد می کنیم، مطالب این قسمت را مطالعه کنید.