مشکل در شنوایی با افزایش سن معمولا شایع است. اما اگر از گوش خود به خوبی مراقبت نکنید و به طور صحیح آن را تمیز نکنید، ممکن است در هر سنی دچار مشکلات شنوایی شوید. دو دسته مشکلات مربوط به شنوایی وجود دارد. کاهش شنوایی حسی که شایع ترین است و باعث آسیب به اندام سنجش داخلی (قسمت حلزونی) یا اعصاب اتصال دهنده گوش داخلی به مغز می شود. این مشکل معمولا قابل اصلاح نیست و تنها با سمعک یا کاشت حلزون قابل رفع است. مشکل دیگر کاهش شنوایی رسانا است که امواج صوتی هنگام رسیدن به استخوان های بسیار کوچک میانی تا حدی مسدود می شوند. مشکل شنوایی رسانا، معمولا قابل اصلاح است. اگر دچار مشکلات شنوایی شده اید، برای بهبود شنوایی خود در ادامه با ما همراه باشید.

گوش های خود را دائما معاینه کنید.

اگر متوجه کاهش یا تغییر در شنوایی خود شده اید، بهتر است برای معاینه به پزشک مراجعه کنید. پزشک با معاینه گوش ناهنجاری های گوش را تشخیص می دهد. بیشتر مشکلاتی که بر شنوایی تاثیر منفی می گذارد خوش خیم و برگشت پذیر هستند. سعی نکنید خود یا یکی از دوستانتان، گوش شما را معاینه کند. گاهی نیاز است برای تشخیص مشکل و درمان به متخصص گوش مراجعه کنید.

متخصص گوش (گوش و حلق و بینی) یا شنوایی، یک آزمایش دقیق تر از جمله تست شنوایی سنجی انجام دهد تا توانایی دستیابی به صدا رسیدن به مغز را ارزیابی کند. این یک آزمایش نسبتا سریع و بدون درد است و تعیین می کند آیا مسئله شنوایی شما دائمی ست یا خیر؟

درمان کاهش شنوایی حسی (SNHL)

درک کنید که نمی توان به طور طبیعی این مشکل را حل کرد.

اگر به SNHL مبتلا هستید، نمی توانید به روش های طبیعی یا داروهای خانگی شنوایی گوش را بهبود بخشید و نیاز به درمان های پیشرفته پزشکی است. معمولا این مشکل شایع ترین نوع کم شنوایی است و 23 درصد افراد بالای 65 سال به آن دچار می شوند. قرار گرفتن در معرض سروصدای بیش از حد علت SNHL است.

از سمعک استفاده کنید.

سمعک وسیله الکترونیکی کوچکی است که در گوش یا پشت گوش قرار می گیرد. سمعک برخی صداها را با بزرگنمایی لرزشی که وارد گوش می شوند بلندتر می کند. سعمک دارای سه بخش اصلی است:

• صدا را از طریق میکروفن دریافت می کند.
• صداها را به سیگنال های الکتریکی تبدیل می کند.
• آن ها را به یک آمپلی فایر ارسال کرده تا تقویت کند و از طریق بلندگو ریز به حلزون می فرستد.

این صداها باعث می شوند موهای درون حلزون حرکت کرده و اعصاب را تحریک می کند تا پیام ها به مرکز شنوایی مغز ارسال شوند.

از کاشت حلزون استفاده کنید.

اگر موهای داخل حلزون به دلیل عفونت و تومور آسیب دیده باشند، در این صورت سمعک چندان کاربردی نخواهد داشت. در عوص برای بازیابی شنوایی به یک عمل تهاجمی مانند کاشت حلزون نیاز است. این وسیله، کار حلزون آسیب دیده را انجام می دهد تا سیگنال های صوتی به مغز وارد شوند. کاشت حلزون بسیار گران تر از سمعک است.

استفاده از روش جراحی

برای ترمیم عفونت گوش داخلی، از بین بردن تومور یا تغییر شکل ژنتیکی به منظور کمک به ترمیم شنوایی ممکن است نیاز به عمل جراحی باشد. روش جراحی نسبت به روش های دیگر خطرات زیادی داشته، بنابراین قبل از انتخاب این روش، به خوبی تحقیق کنید.

درمان کاهش شنوایی رسانا (CHL)

انسداد توسط موم گوش یا سایر مواد معدنی از دلایل عمده مشکل شنوایی رسانا است. موم گوش به مقدار کم لازم است و خاصیت محافظتی، روان کننده و ضد باکتریایی دارد. بیش تر اوقات کاناش های کوش خود به خود تمیز می شوند، اما گاهی اوقات باعث گرفتگی و آسیب دیدگی شده و علاوه بر احساس پر بوده، دچار خارش و زنگ زدن و در نهایت کاهش شنوایی جزئی می شود. برای از بین بردن این روش از مقداری روغن سیاه دانه، روغن زیتون، روغن اکالیپتوس، روغن اسطوخودوس یا گلیسیرین برای رفع گرفتگی گوش استفاده کنید. روش راحت تر برای از بین بردن این آسیب، استفاده از محلول نمکی آب گرم است.

پاک کردن مجاری گوش آسیب دیده در اثر بیماری

گاهش سرماخوردگی، سینوزیت و آلرژی، لوله های استوا را با مایعات و مخاطی مسدود کرده و منجر به درد گوش و کاهش شنوایی می شود. این مشکل معمولا با بهبودی بیماری، رفع می شود. اما برای پاکسازی سریع تر آن می توانید دهان خود را بسته و بینی خود را نگه دارید. سپس به آرامی هوا را در بینی خود ضربه بزنید. خمیازه کشیدن یا جویدن آدامس نیز به باز کردن لوله های استوا کمک می کند.

برای مطالعه بیشتر: چطور به راحتی از گرفتگی گوش جلوگیری کنیم؟

از آنتی بیوتیک استفاده کنید.

آنتی بیوتیک ها رشد میکروارگانیسم هایی مانند باکتری های بیماری زا که می توانند باعث عفونت گوش داخلی شوند را از بین می برد. اگر پزشک عفونت گوش داخلی تشخیص دهد، ممکن است آنتی بیوتیک هایی مانند آموکسی سیلین تجویز نماید که به ترمیم شنوایی کمک می کند. گاهی اوقات برخی از آنتی بیوتیک های خوراکی مانند اریترومایسین و تتراسایکلین نیز ممکن است باعث کاهش شنوایی شوند.

برای بهبود شنوایی چه کارهایی انجام دهیم؟

اگر مشکل شنوایی شما جدی نیست، با ورزش می توانید به بهبود شنوایی خود کمک کنید. راه های زیر به بهبود شنوایی شما کمک می کند:

• سعی کنید به طور منظم در ورزش های قلبی عروقی شرکت کنید. زیرا به گردش خون تنظیم فعالیت گوش کمک می کند.
• برای بهبود شنوایی، هنگامی که با دوست خود صحبت می کنید، به یک موسقی نسبتا آرام نیز گوش دهید. در حالی که روی مکالمه تمرکز کرده اید، به منبع دوم که موسیقی است نیز توجه کنید. این کار گوش شما را برای فیلتر کردن صداهای محیط تمرین می دهد.
• چشمان خود را ببندید و از دوست خود بخواهید در فاصله ای مثلا به اندازه 6 متر بایستد. از او بخواهید صدایی پخش کند، و شما تشخیص دهید صدا از کدام نقطه شنیده می شود. هر بار جهت ها را تغییر دهید.
• چشمان خود را ببندید و به صداهای مختلف گوش دهید. در هر بار تشخیص دهید که چه صدایی شنیده اید. با تمرین بیشتر، صداهای بیشتری خواهید شناخت.

با رژیم غذایی مناسب، به بهبود شنوایی کمک کنید.

بیشتر غذاهایی که حاوی مواد مغذی لازم برای سلامتی و عملکرد طبیعی گوش هستند، بخورید. برخی از این مواد غذایی شامل انواع ماهی ها مانند شاه ماهی و ماهی قزل آلا، انواع آجیل ها، دانه ها، غلات سبوس دار و تقریبا تمامی میوه ها و سبزیجات هستند.

آنتی اکسیدان هایی که با پیری مبارزه می کنند مانند ویتامین های A، E و C بیشتر بخورید. ویتامین B3 (نیاسین) با گسترش رگ های خونی باعث افزایش گردش خون به گوش (و در سراسر بدن) می شود و B6 (پیریدوکسامین) برای عملکرد اعصاب سالم لازم است. اگر ویتامین B12 و فولات (ویتامین B9) کاهش یابد، ممکن است دچار اختلال شنوایی مرتبط با سن شوید، بنابراین مطمئن شوید که این ویتامین را به میزان کافی از مواد غذایی دریافت کرده اید.

از مصرف مواد غذایی که باعث اختلال در شنوایی می شوند، خودداری کنید.

علاوه بر مواد غذایی مفید برای سلامتی، برخی از مواد غذایی باعث آسیب به گوش می شوند. با حذف این مواد شنوایی بهتری خواهید داشت. برای مثال رژیم غذایی با چربی اشباع شده، سطح کلسترول خون را بالا برده و باعث انسداد شریان ها می شود. گوش ها برای عملکرد مناسب نیاز به جریان خون مناسب دارند.

مصرف بیش از حد نمک نیز ممکن است احتباس مایعات در گوش را افزایش دهد.

بیشتر بخوانید: چطور در خانه آب یا مایع اضافی گوش را خارج کنیم؟

از داروهای گیاهی استفاده کنید.

بسیاری از درمان گیاهی نیز برای بهبود شنوایی مناسب هستند. به عنوان مثال:

• سرکه سیب: سرکه سیب رقیق شده برای درمان عفونت گوش موثر است. سرکه سیب را با آب مخلوط کرده و چند قطره از آن را داخل گوش بریزید.
• زنجبیل: این گیاه به کاهش درد گوش کمک می کند. می توانید مقداری از زنجبیل را با آب مخلوط کرده و به بیرون گوش بمالید.
• عسل: خواص ضد التهابی عسل برای درمان گوش درد و بهبود شنوایی مفید است.
• میخک: مقدای میخک را لای پارچه پنبه ای ریخته و آن را روی گوش خود قرار دهید.
• نعناع: هم نعنا خشک و روغن نعنا، به بهبود درد گوش کمک می کند. نعنا دارای خاصیت ضد التهابی است. می توانید 2 تا 3 قطره از روغن نعنا را داخل گوش بریزید یا برگ نعنا را له کرده و آب آن را داخل گوش بریزید.

چطور از مشکلات شنوایی جلوگیری کنیم؟

• برای جلوگیری از وخامت بیشتر شنوایی سعی کنید از قرار گرفتن در محیط ها با صدای بلند خودداری کنید. اگر مجبور هستید در معرض صداهای بلند باشید، گوش خود را با محافظ بپوشانید.
• از وارد کردن اشیاه تیز به داخل گوش خودداری کنید. وارد کردن سنجاق، مداد، چاقو و اجسام تیز دیگر به داخل گوش ممکن است باعث پاره شدن پرده گوش و کاهش شنوایی شوند. علائم پاره شدن گوش شامل سرگیجه و زنگ زدن گوش است.
• برخی داروها نیز ممکن است بر شنوایی تاثیر منفی بگذارند. داروهای مورد استفاده برای فشار خون و درمان سرطان خطر بیشتری برای کاهش شنوایی دارند. دوز زیاد آسپرین نیز بر شنوایی تاثیر دارند.
• سیستم ایمنی بدن خود را قوی نگه داشته و اجازه ندهید آنفولانزا، عفونت سینوسی یا آلرژی از کنترل شما خارج شوند و بر شنوایی شما تاثیر بگذارند.
• برخی بیماری ها مانند دیابت نیز بر کاهش سلامتی تاثیر دارند. اگر به دیابت مبتلا هستید، در صورت داشتن درد گوش فورا به پزشک مراجعه کنید. این مشکل ممکن است نشانه وضعیتی بنام اوتیت خارجی نکروز کننده باشد که می تواند منجر به کم شنوایی و حتی مرگ شود.

برای مطالعه بیشتر: درمان کم شنوایی یا سنگینی گوش به کمک طب سنتی